رعایت احتیاط از اموری است که مبنای بسیاری از احکام شرعی قرار گرفته و به همین خاطر، عمل به احتیاط در میان اهل شریعت، امری فراگیر است . اگرچه عمل به احتیاط از نظر فقهی به منظور امتثال تکلیف واقعی مجهول و جلوگیری از وقوع عذاب بر اثر عدم امتثال، صورت می گیرد و به همین دلیل از نظر عقل، امری پسندیده است؛ اما این پسندیدگی تمام موارد عمل به احتیاط را دربر نمی گیرد ؛ زیرا در برخی موارد ، عمل به احتیاط ...

بررسی روش شناختی مبانی حقوقی فقیهان صاحب مکتبی چون محقق اردبیلی، تأثیر بسزایی در تبیین تکامل اجتهاد پیشرو و هم سو با شرایط زمان و مکان دارد. ویژگی های فقهی اردبیلی، منشور روشی جامعی است که برخی از ابعاد آن در این مقاله با عناوین ذیل، تشریح شده اند: استقلال رأی و محوریّت استدلال (عدم حجیّت شهرت)، بازنگری و تأمّل در بسیاری از ابواب فقهی، هماهنگی در احتیاط علمی و عملی، دوری از بحثهای کم فایده و بی فا...

بررسی روش شناختی مبانی حقوقی فقیهان صاحب مکتبی چون محقق اردبیلی، تأثیر بسزایی در تبیین تکامل اجتهاد پیشرو و هم سو با شرایط زمان و مکان دارد. ویژگی های فقهی اردبیلی، منشور روشی جامعی است که برخی از ابعاد آن در این مقاله با عناوین ذیل، تشریح شده اند: استقلال رأی و محوریّت استدلال (عدم حجیّت شهرت)، بازنگری و تأمّل در بسیاری از ابواب فقهی، هماهنگی در احتیاط علمی و عملی، دوری از بحثهای کم فایده و بی ف...

مسأله احتیاط یکی از اصولی است که فقهای مذاهب دوجا از آن استفاده می کنند، نخست در جایی که نصی وجود ندارد، و دوّم جایی که نصّ وجود دارد و آن هم به خاطر تعارض یا اجمال نص می باشد، و از آن جایی که اصل احتیاط و قلمرو آن در طول تاریخ بین علما فراز و نشیب داشته است، از این رو، برخی آن را بر اصول دیگر (برائت و استصحاب) ترجیح داده و برخی آن را مرجوح دانسته اند و قلمرو و سیر تاریخی آن بین مذاهب متفاوت است؛...

استفاده از روش های درمان ناباروری، هر چند آرزوی فرزنددار شدن را به واقعیت نزدیک می کند، در برابر، خانواده های نابارور را با مشکل چندقلوزایی روبه رو خواهد کرد. جامعۀ پزشکی در صدد است با کاهش تعداد جنین ها، ضمن بارور کردن زن و شوهر نابارور، آنها را از نگرانی داشتن چند فرزند نیز برهاند. در این پژوهش بر آن هستیم تا دلایل مشروعیت یا عدم مشروعیت کاهش جنین را بررسی کنیم. بررسی های فقهی مسئلۀ کاهش جنین...

استفاده از روش‌های درمان ناباروری، هر چند آرزوی فرزنددار شدن را به واقعیت نزدیک می‌کند، در برابر، خانواده‌های نابارور را با مشکل چندقلوزایی روبه‌رو خواهد کرد. جامعۀ پزشکی در صدد است با کاهش تعداد جنین‌ها، ضمن بارور کردن زن و شوهر نابارور، آنها را از نگرانی داشتن چند فرزند نیز برهاند. در این پژوهش بر آن هستیم تا دلایل مشروعیت یا عدم مشروعیت کاهش جنین را بررسی کنیم. بررسی‌های فقهی مسئلۀ کاهش جنین...

ماده 289 قانون مدنی ایران مقرر می دارد: «ابراء عبارت است از اینکه دائن از حق خود به اختیار صرف نظر کند». قانونگذار در این تعریف، به صراحت اشاره ای به ماهیت ابراء ندارد. از این رو، این شائبه تقویت می گردد که، آیا تهافت آرایی که در متون فقهی وجود دارد، مقنن را بر آن داشته تا با رعایت جانب احتیاط، خود را درگیر این اختلاف نظرها نکند و تبیین ماهیت ابراء را به آیندگان واگذار کند؟ هدف این نوشتار، بررس...

ماده 289 قانون مدنی ایران مقرر می‌دارد: «ابراء عبارت است از اینکه دائن از حق خود به اختیار صرف نظر کند». قانونگذار در این تعریف، به صراحت اشاره‌ای به ماهیت ابراء ندارد. از این رو، این شائبه تقویت می‌گردد که، آیا تهافت آرایی که در متون فقهی وجود دارد، مقنن را بر آن داشته تا با رعایت جانب احتیاط، خود را درگیر این اختلاف نظرها نکند و تبیین ماهیت ابراء را به آیندگان واگذار کند؟ هدف این نوشتار، بررس...

در این مقاله سعی شده است تا مبنای اصولی و نظری علامه طباطبایی در مورد حجیت و اعتبار اخبار- اعم از روایات پیامبر(ص)، اهل بیت(ع) و صحابیان و تابعیان- و نیز سلوک عملی ایشان در بحث های روایی تفسیر المیزان مورد بررسی قرارگیرد؛ تقریبا همة مواردی را که علامه، بحثی هرچند مختصر دربارة اعتبار و یا عدم اعتبار اخبار آحاد، سند روایات و یا راویان واقع در اثنای سند انجام داده ، بررسی و کاربردهای آن ها در ابعا...

ندیشه اخباری در قرن یازدهم شکل گرفت و بر حوزه‏های شیعی، تأثیرات مختلفی نهاد. این مقاله در صدد بررسی عنصر احتیاط در فقه دوره پیش از شکل‏گیری اندیشه اخباری و مقایسه آن با دوره پس از افول این جریان است. به عبارت دیگر، سؤال اصلی این مقاله، این است که چه تشابه‏ها و تمایزهایی در فقه این دو دوره، نسبت به مسأله احتیاط وجود دارد؟ در پی پاسخ به این مسأله، این سؤال طرح می‏شود که آیا اندیشه اخباری در این ت...